ABD Kongresi’nde sunulan yeni yasa teklifi, ülkedeki elektrikli araçlara yönelik vergi teşviklerinin iptali ya da sınırlandırılması riskini doğurdu. Sektör temsilcileri ve çevre örgütleri bu gelişmeye karşı çıkarken, yasa tasarısının kabul edilmesi durumunda pazarda önemli değişiklikler yaşanabilir.
Elektrikli Araç Teşvikleri ABD’de Tartışma Konusu Oldu
Son yıllarda çevreci politikalarıyla öne çıkan Amerika Birleşik Devletleri, elektrikli araç (EV) kullanımını teşvik etmek amacıyla ciddi finansal destekler sunuyordu. Özellikle Enflasyon Azaltma Yasası (Inflation Reduction Act – IRA) kapsamında sağlanan 7.500 dolara varan vergi indirimleri, birçok tüketicinin EV satın alım kararında belirleyici olmuştu. Ancak şimdi bu destekler tehlikede.
Kongre’de bazı Cumhuriyetçi vekillerin öncülüğünde sunulan yeni yasa teklifi, elektrikli araçlara tanınan mevcut teşviklerin ya tamamen iptal edilmesini ya da ciddi şekilde daraltılmasını öngörüyor. Teklifin gerekçesi ise “kamu kaynaklarının daha verimli ve adil kullanılması” olarak sunuluyor.
Yeni Yasa Teklifi Neleri Değiştirebilir?
Yasa teklifinde yer alan ana maddeler şunları içeriyor:
- Elektrikli araçlar için uygulanan 7.500 dolarlık vergi teşviğinin kaldırılması
- Sadece belirli gelir gruplarının bu teşvikten faydalanabilmesi
- Çin menşeli parça ve batarya içeren modellerin destek kapsamından çıkarılması
- Tüm hibrit araçlara teşvik verilmemesi
Bu düzenlemelerin hayata geçmesi hâlinde, özellikle orta gelirli Amerikalılar için elektrikli araçlara erişim çok daha zor hâle gelebilir. Aynı zamanda Tesla, Ford, General Motors (GM) ve Rivian gibi üreticilerin satış performansı da doğrudan etkilenecek.
Otomotiv Sektörü ve Çevreciler Endişeli
ABD’de otomotiv sektörü temsilcileri ve çevreci sivil toplum kuruluşları bu yasa teklifine ciddi eleştiriler yöneltiyor. Tesla CEO’su Elon Musk, konuyla ilgili yaptığı yorumda teşviklerin kaldırılmasının yalnızca şirketler için değil, “ABD’nin çevresel hedefleri” açısından da büyük bir gerileme olacağını belirtti.
Çevre örgütleri ise bu yasa teklifinin kabul edilmesinin, karbon salınımı ile mücadelede atılan adımların büyük ölçüde geri alınması anlamına geleceğini savunuyor. Elektrikli araçlara geçişin hızlanması için kamusal desteklerin hayati önem taşıdığı vurgulanıyor.
Tüketiciler Nasıl Etkilenecek?
Yeni yasa teklifinin yürürlüğe girmesi hâlinde, elektrikli araç satın alacak bireylerin toplam maliyeti önemli ölçüde artacak. Şu anda 50.000 dolarlık bir elektrikli araç satın alan kullanıcı, mevcut sistemde 7.500 dolarlık bir indirim alabiliyor ve bu da nihai fiyatı 42.500 dolara çekiyor.
Ancak teşviklerin kaldırılması durumunda:
- Elektrikli araçlar içten yanmalı motorlu araçlara göre daha pahalı hale gelecek
- Alt ve orta gelir grubundaki bireyler EV’lere yönelmekte zorlanacak
- EV satışlarında yavaşlama yaşanabilecek
- İkinci el EV piyasası daralma riskiyle karşı karşıya kalacak
Bu gelişmeler, ABD’nin 2030 yılına kadar yeni araç satışlarının %50’sinin elektrikli olması hedefini tehlikeye sokabilir.
Jeopolitik Etkiler: Çin’e Yönelik Vurgular Dikkat Çekiyor
Yasa teklifinde, Çin menşeli batarya ve parçalar içeren elektrikli araçların teşvik dışı bırakılması önerisi de yer alıyor. Bu, ABD’nin Çin ile olan teknoloji ve üretim rekabetinde yeni bir cephe açtığını gösteriyor. Özellikle BYD ve CATL gibi Çinli tedarikçilerin pazardaki rolü bu kararla ciddi şekilde etkilenebilir.
Aynı zamanda bu adım, ABD’nin kendi iç üretim altyapısını güçlendirme yönündeki stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor. Ancak analistler, bu tür hamlelerin kısa vadede EV üretim maliyetlerini artırabileceği ve arz sıkıntılarına yol açabileceği görüşünde.
Yasanın Geçme İhtimali ve Siyasi Denge
Kongre’deki mevcut dengeler göz önüne alındığında, yasa teklifinin kabul edilip edilmeyeceği hâlâ belirsizliğini koruyor. Demokrat Parti ve bazı bağımsız senatörler, mevcut teşvik sisteminin korunmasından yana tavır alıyor. Ancak Temsilciler Meclisi’nde Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olması, teklifin en azından ilk aşamada onaylanma ihtimalini güçlendiriyor.
Biden yönetimi ise, temiz enerji yatırımlarına ve sürdürülebilir ulaşım politikalarına verdiği destekle biliniyor. Beyaz Saray’ın bu yasa teklifine karşı çıkması ve gerekirse veto yetkisini kullanması bekleniyor.
Elektrikli Araçların Geleceği Belirsizleşiyor
ABD’de elektrikli araçların yaygınlaşması, sadece tüketici tercihlerine değil, aynı zamanda devlet politikalarına da bağlı. Teşviklerin kaldırılması ya da kısıtlanması, sektörün büyüme ivmesini yavaşlatabilir ve ABD’nin küresel iklim hedeflerine ulaşmasını güçleştirebilir.
Yeni yasa teklifinin akıbeti, önümüzdeki haftalarda Kongre komitelerinde yapılacak görüşmelerle netleşecek. Otomotiv üreticileri, tüketici dernekleri ve çevreci grupların bu süreçte nasıl bir baskı uygulayacağı ise sürecin seyrini belirleyecek önemli faktörlerden biri olacak.
